Het Fonds Bijzondere Noden Amsterdam helpt al sinds 1936 Amsterdammers in ‘stille armoede’, met laptops, fietsen of maaltijden. Het aantal geholpen huishoudens stijgt. „Dankzij een steuntje in de rug wordt het leven van deze mensen een beetje fijner.”

– Uit NRC Handelsblad van 21 december 2021, tekst: Arjan Schreuder, foto Olivier Middendorp –

Hij is zeven maanden, één week en drie dagen niet meer verslaafd. „Het is me gelukt”, zegt een 43-jarige Amsterdammer die ruim tien jaar zo veel drugs en alcohol had gebruikt dat hij niet meer voor zichzelf kon zorgen en zich onder bewind moest laten stellen. „Al mijn geld ging op aan cocaïne. Ik ging door roeien en ruiten om het te krijgen, want het is extreem verslavend. Ik moest steeds maar geld van vrienden krijgen, en heb drie jaar lang geld van vreemden afgetroggeld om de intimiderende en agressieve dealers te kunnen betalen.”

Hij wil niet dat zijn naam in NRC wordt vermeld. Wel wil de voormalige producent van reclamemuziek zijn verhaal vertellen, en zijn dankbaarheid tonen jegens het Fonds Bijzondere Noden Amsterdam. Van dit fonds kreeg hij, via een maatschappelijk werker, onlangs een ijskast, een wasmachine en 400 euro voor de aanschaf van een bed en matras. „Ik wil iets terugdoen.”

De afgestudeerd musicus was ooit, door het falen van een eigen beroepspraktijk als producent en componist, gaan drinken. „Veel gaan drinken.” Uit frustratie over het mislukken van zijn carrière ging hij veel drugs gebruiken. „Ik ben mijn huis gaan verwaarlozen. Mijn dromen waren vervlogen. Ik ben romans en korte verhalen gaan schrijven en besloot als een kluizenaar te leven. Van het een kwam het ander. ’s Ochtends dronk ik om de dagen door te komen, ’s avonds gebruikte ik cocaïne om de avonden en de nachten door te komen en te schrijven. Ik raakte verwijderd van de werkelijkheid. Ik begon mezelf te verwaarlozen.”

Zeven maanden geleden meldde de Amsterdammer zich bij een afkickkliniek. Hij heeft er zeven weken doorgebracht. „Een extreem vermoeiende tijd.” Vervolgens heeft hij zes maanden in een safehouse zijn leven van onthouding kunnen oefenen. „Dat is niet zozeer een kwestie van wilskracht, maar eerder het onderhouden van dagelijkse gewoonten. Verslaving heeft de neiging als een soort wingerd te blijven hechten en door te groeien. Het is zaak elke dag te blijven snoeien.” Vervolgens keerde hij terug naar huis. Hij heeft de woning geverfd, opgeknapt en schoongemaakt, en kreeg twee weken geleden bericht dat hij voor een gift van het fonds in aanmerking kwam. „Daar was ik erg blij mee. Ik voel me de koning te rijk. Mijn huis is weer als nieuw. Ik kan een frisse start maken.”

Kerstactie

Het Fonds Bijzondere Noden Amsterdam is een van de tientallen organisaties die jaarlijks financieel worden gesteund met de opbrengst van de kerstactie van het NRC Lezersfonds. Dat lezersfonds, opgericht in 1928, richt zich op leniging van ‘stille armoede’ in heel Nederland van onder meer kinderen uit behoeftige gezinnen, drugsverslaafden, daklozen, vluchtelingen, slachtoffers van mensenhandel. De giften variëren van laptops en tweedehandsfietsen tot medische zorg en maaltijden. De opbrengsten zijn de laatste jaren flink gestegen, mailt het bestuur. „Zaten we in 2015 nog op zo’n 135.000 euro, in 2020 steeg de opbrengst naar 267.000 euro.” Ook dit jaar loopt de actie goed.

Het Fonds Bijzondere Noden Amsterdam helpt sinds 1936 Amsterdammers in urgente, financiële noodsituaties, wanneer andere voorzieningen en regelingen geen oplossing bieden. Het aantal geholpen huishoudens stijgt. Vorig jaar waren het er ruim veertienhonderd.

De problematiek is bepaald niet minder geworden, signaleert directeur Marita Tolman van het fonds. Amsterdam is met relatief veel zzp’ers en werkgelegenheid in het toerisme hard geraakt door de coronacrisis. En: „Onderzoek van de gemeente Amsterdam laat zien dat het aantal minimahuishoudens in 2020 naar verwachting zo’n 10 procent is gestegen en dat ook bij voorspoedig economisch herstel de omvang van de minimagroep niet snel zal terugkeren naar het niveau van vóór de crisis.”

Een stapelbed, een kinderwagen

Cliënten zijn doorgaans „ongelofelijk blij” met de steun die zij als gift krijgen, vertelt Sacha Quebe, buurtteammedewerker in Amsterdam Nieuw-West. „Mensen die voor zo’n gift in aanmerking komen, hebben het meestal niet zo breed. Dankzij een steuntje in de rug wordt hun leven een beetje fijner.” Een greep uit haar aanvragen: een stapelbed voor een arm gezin met veel kinderen, een aangepaste stoel, een kinderwagen. Het is geld voor goederen dat „nergens anders” te krijgen is, vaak omdat haar cliënten schulden hebben en niet kunnen voldoen aan de eisen van gemeentelijke bijstand of aan die van de zorgverzekering.

De Amsterdammer is clean. Hij is na tien jaar schuldenvrij verklaard. „Ik kan binnenkort weer een baan zoeken en hoef het geld dan niet meer af te staan.” Hij wil het onderwijs in. „Ik wil uit de commerciële, competitieve hoek blijven. Ik wil werken om te leven, niet leven om te werken.”